درمانهای موثری برای افسردگی وجود دارد. که شامل درمان روانشناختی و داروها میشود. در صورت داشتن علائم افسردگی، باید هرچه زودتر پیگیر درمان بود. درمانهای روانشناختی اولین درمانهای افسردگی هستند. آنها را میتوان با داروهای ضدافسردگی در افسردگی متوسط و شدید ترکیب کرد. برای افسردگی خفیف نیازی به داروهای ضد افسردگی نیست.
در مقاله حاضر در مورد روشها و رویکردها مختلف درمانی که برای درمان افسردگی مفید هستند را شرح دادهایم.
درمانهای روانشناختی میتوانند روشهای جدیدی از تفکر، مقابله یا ارتباط با دیگران را آموزش دهند.
درمانهای روانشناختی مؤثر برای افسردگی عبارتند از:
- فعالسازی رفتاری
- درمان شناختیرفتاری CBT
- رواندرمانی بین فردی
- درمان حل مسئله
رواندرمانگران باید اثرات نامطلوب احتمالی مرتبط با داروهای ضد افسردگی، توانایی ارائه هر یک از مداخلات (از نظر تخصص و/یا در دسترس بودن درمان) و ترجیحات فردی را در نظر داشته باشند.
داروهای ضدافسردگی نباید برای درمان افسردگی در کودکان استفاده شوند و خط اول درمان در نوجوانان نیستند و باید با احتیاط بیشتری مصرف شوند.
افسردگی چگونه درمان میشود؟
خوشبختانه افسردگی یکی از قابل درمانترین اختلالات روانی است. بین 70 تا 90 درصد از افراد مبتلا به افسردگی در نهایت به خوبی به درمان پاسخ میدهند.
برای تشخیص افسردگی، یک رواندرمانگر، یک ارزیابی تشخیصی کامل انجام میدهد که شامل یک مصاحبه جامع برای بحث در مورد علائم درمانجو علاوه بر تاریخچه شخصی، پزشکی و خانوادگی بیمار است. علاوه بر این، یک معاینه فیزیکی باید برای غربالگری شرایط پزشکی زمینهای که ممکن است شبیه افسردگی باشد – مانند عدم تعادل هورمونی، کمبود ویتامین، مشکلات عصبی و مصرف مواد مخدر یا الکل، انجام شود.
رواندرمانی افسردگی
درمان شناختی رفتاری (CBT)، یکی از رایجترین اشکال روان درمانی، در درمان افسردگی موثر است. CBT بر شناخت و اصلاح الگوهای تفکر ناسالم با هدف تغییر افکار و رفتارها برای پاسخ به چالشها به شیوهای مثبتتر تمرکز دارد. ممکن است به تنهایی یا همراه با داروهای ضدافسردگی استفاده شود.
روان درمانی ممکن است یک فرایند یک یا چند نفره باشد. به عنوان مثال، خانواده یا زوجدرمانی میتواند به حل مسائل در این روابط نزدیک کمک کند. گروهدرمانی گروهی از افرادی را که به طور مشابه افسردگی را تجربه می کنند، در یک محیط درمانی گرد هم میآورد و فرصتی برای یادگیری و حمایت متقابل فراهم می کند.
بسته به شدت افسردگی، درمان با رواندرمانی می تواند چند هفته یا بیشتر طول بکشد. بهبود قابل توجهی را می توان در 10 تا 15 جلسه ایجاد کرد.
چندین نوع رواندرمانی میتواند با آموزش روشهای جدید تفکر و رفتار به افراد مبتلا به افسردگی و کمک به تغییر عادتها به درمان افسردگی کمک کنند. رویکردهای مبتنی بر شواهد برای درمان افسردگی شامل درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان بین فردی (IPT) است.
خدمات رواندرمانی آنلاین، که جایگزینی برای درمان حضوری ارائه میکند، دسترسی افراد به مراقبت را در برخی موارد آسانتر و راحتتر کرده است. برای افرادی که ممکن است در گذشته در جستجوی خدمات رواندرمانی مردد بوده اند، جلسات مجازی ممکن است گزینه آسانتری باشد.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما مرتبط شویدنوبتدهی آنلایندرمانهای تحریک مغز
اگر رواندرمانی و دارو علائم افسردگی را کاهش ندهند، درمان تحریک مغز ممکن است گزینهای برای بررسی باشد. در حال حاضر انواع مختلفی از درمانهای تحریک مغز وجود دارد که برخی از آنها توسط FDA برای درمان افسردگی مجاز شدهاند. سایر درمانهای تحریک مغز تجربی هستند و هنوز برای اختلالات روانی مانند افسردگی در حال بررسی هستند.
اگرچه درمانهای تحریک مغز کمتر از رواندرمانی و دارو استفاده میشوند، اما میتوانند نقش مهمی در درمان اختلالات روانی در افرادی داشته باشند که به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهند. این درمانها برای اکثر اختلالات روانی تنها پس از رواندرمانی آزمایش شده است و معمولاً در کنار این درمانها استفاده میشود.
درمانهای تحریک مغز با فعال کردن یا مهار مغز با الکتریسیته عمل میکنند. الکتریسیته مستقیماً از طریق الکترودهای کاشته شده در مغز یا به طور غیرمستقیم از طریق الکترودهایی که روی پوست سر قرار می گیرند، داده میشود. الکتریسیته را میتوان با اعمال میدانهای مغناطیسی روی سر نیز القا کرد.
درمان های تحریک مغز با بزرگترین شواهد عبارتند از:
- الکترو شوک درمانی (ECT)
- تحریک مغناطیسی مکرر مغز (rTMS)
- تحریک عصب واگ (VNS)
- درمان با تشنج مغناطیسی (MST)
- تحریک عمیق مغز (DBS)
درمان با شوک الکتریکی (ECT)
ECT یک درمان پزشکی است که به طور کلی برای کسانی که دوره های افسردگی شدید دارند و به درمان های دیگر پاسخ نداده اند اختصاص داده می شود. ECT از دهه 1940 مورد استفاده قرار گرفته است و سال ها تحقیق منجر به پیشرفت های عمده و به رسمیت شناختن اثربخشی آن به عنوان یک جریان اصلی و نه “آخرین راه حل” شده است. ECT روشی است که تحت بیهوشی انجام می شود و در طی آن مغز با تحریک الکتریکی برای ایجاد یک تشنج کوتاهمدت انجام میشود.
یک بیمار معمولاً دو تا سه بار در هفته و در مجموع 6 الی 12 جلسه درمان ECT دریافت میکند و معمولاً توسط تیمی از متخصصان پزشکی آموزش دیده از جمله روانپزشک، متخصص بیهوشی و پرستار یا دستیار پزشک مدیریت میشود.
ECT و rTMS پرکاربردترین روش های درمانی تحریک مغز هستند که ECT طولانی ترین سابقه استفاده را دارد. درمان های دیگر جدیدتر هستند و در برخی موارد هنوز تجربی در نظر گرفته می شوند. سایر درمانهای تحریک مغز نیز ممکن است نویدبخش درمان اختلالات روانی خاص باشند.
ECT، rTMS و VNS دارای مجوز از FDA برای درمان افسردگی شدید و مقاوم به درمان هستند. آنها میتوانند برای افرادی که نتوانستهاند با درمانهای دیگر احساس بهتری داشته باشند موثر باشند. مثل افرادی که داروها را نمیتوان به طور ایمن استفاده کنند و در موارد شدید که نیاز به پاسخ سریع است، مانند زمانی که فرد دچار کاتاتونیک، خودکشی یا سوءتغذیه است.
انواع دیگری از درمان تحریک مغز برای درمان افسردگی و سایر اختلالات روانی در حال بررسی است.
خودیاری و مقابله در درمان افسردگی
چند روش وجود دارد که افراد میتوانند برای کاهش علائم افسردگی انجام دهند. برای بسیاری از افراد، ورزش منظم به ایجاد احساس مثبت و بهبود خلق و خو کمک میکند. داشتن خواب با کیفیت کافی و به طور منظم، خوردن یک رژیم غذایی سالم و پرهیز از الکل نیز می تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند.
افسردگی یک اختلال واقعی است به کمک گرفتن نیاز دارد. با تشخیص و درمان مناسب، اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به افسردگی بر آن غلبه خواهند کرد. اگر علائم افسردگی را تجربه می کنید، اولین قدم این است که به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. در مورد نگرانی های خود صحبت کنید و درخواست ارزیابی کامل کنید.
در ادامه چند راه ساده برای خودیاری در کنار درمان افسردگی را پیشنهاد میکنیم:
- سعی کنید فعالیت بدنی داشته باشید. تنها 30 دقیقه پیادهروی در روز می تواند خلق و خوی شما را تقویت کند.
- سعی کنید ساعت خواب و بیداری منظمی داشته باشید.
- وعده های غذایی منظم و سالم بخورید.
- کارهای بزرگ را به کارهای کوچک تقسیم کنید؛ هر چه می توانید انجام دهید تصمیم بگیرید که چه کاری باید انجام شود و چه چیزی می تواند منتظر بماند.
- سعی کنید با مردم ارتباط برقرار کنید. با افرادی که به آنها اعتماد دارید در مورد احساس خود صحبت کنید.
- تصمیم گیری های مهم مانند ازدواج یا طلاق یا تغییر شغل را تا زمانی که احساس بهتری داشته باشید به تاخیر بیندازید. در مورد تصمیمات با افرادی که شما را به خوبی می شناسند بحث کنید.
- از مصرف الکل، نیکوتین یا مواد مخدر، از جمله داروهایی که برای شما تجویز نشده است، خودداری کنید.
خوب است بدانیم که هیچ دو نفری به طور یکسان تحت تاثیر افسردگی قرار نمیگیرند و هیچ درمانی برای همه به طور قطع و یکشکل موثر نمیباشد. یافتن درمانی که برای شما بهترین کارکرد را دارد ممکن است به آزمون و خطا نیاز داشته باشد.
دارودرمانی برای درمان افسردگی
دارودرمانی ممکن است به افسردگی افراد کمک کند و ممکن است در درمان آنها موثر باشد. به همین دلیل ممکن است داروهای ضدافسردگی توصیه شود. این داروها آرامبخش، روانگردان یا اعتیادآور نیستند.
داروهای ضدافسردگی ممکن است در یک یا دو هفته اول استفاده، بهبودی نسبی ایجاد کنند، اما ممکن است فواید کامل آن برای دو تا سه ماه مشاهده نشود. اگر فردی بعد از چند هفته بهبودی بسیار کمی داشته باشد یا هیچ بهبودی نداشته باشد، روانپزشک او ممکن است تنظیم دوز، افزودن یک داروی جدید یا تغییر به یک داروی ضد افسردگی جایگزین را توصیه کند. در برخی شرایط، دستههای دیگر داروهای روانپزشکی، مانند تثبیتکنندههای خلق، ممکن است مفید باشند.
برای برخی از افراد در معرض خطر – به عنوان مثال، کسانی که در گذشته چندین دوره افسردگی را تجربه کردهاند، یا کسانی که سابقه خانوادگی افسردگی قوی دارند – ممکن است درمان نگهدارنده طولانیمدت برای کاهش خطر دورههای بعدی پیشنهاد شود.
داروهای ضد افسردگی داروهایی هستند که معمولا برای درمان افسردگی استفاده می شوند. آنها با تغییر نحوه تولید یا استفاده از مواد شیمیایی خاص در خلق و خو یا استرس توسط مغز کار میکنند. ممکن است لازم باشد قبل از یافتن دارویی که علائم را بهبود میبخشد و عوارض جانبی قابل کنترلی دارد، نیاز باشد چندین داروی ضدافسردگی مختلف را آزمون و خطا شوند.
اغلب دارویی که در گذشته به شما یا یکی از اعضای نزدیک خانواده کمک کرده است، ابتدا مورد بررسی قرار میگیرد.
داروهای ضد افسردگی معمولاً 4 تا 8 هفته طول می کشد تا کار کنند و مشکلات مربوط به خواب، اشتها و تمرکز اغلب قبل از بهبود خلق و خو بهبود مییابند. مهم است که قبل از تصمیمگیری در مورد اینکه آیا دارو برای شما مناسب است، فرصتی برای اثربخشی داده شود.
داروهای جدید، مانند مصرف اسکتامین داخل بینی، میتوانند اثرات ضدافسردگی سریعی داشته باشند، به ویژه برای افرادی که افسردگی مقاوم به درمان دارند. اسکتامین دارویی است که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای افسردگی مقاوم به درمان تایید شده است. این اسپری بینی به سرعت، معمولاً در عرض چند ساعت، برای تسکین علائم افسردگی عمل می کند. افرادی که از اسکتامین استفاده می کنند معمولاً برای حفظ بهبود علائم خود، مصرف یک ضدافسردگی خوراکی را ادامه می دهند.
گزینه دیگر برای افسردگی مقاوم به درمان، مصرف یک داروی ضد افسردگی در کنار نوع دیگری از دارو است که ممکن است آن را مؤثرتر کند، مانند داروهای ضد روانپریشی یا ضد تشنج. تحقیقات بیشتری برای شناسایی نقش این داروهای جدیدتر در عمل معمول مورد نیاز است.
هنگامی که شما و پزشکتان تصمیم گرفتید که زمان قطع دارو است، معمولاً پس از یک دوره 9 تا 12 ماهه، پزشک به شما کمک میکند تا به آرامی و ایمن دوز خود را کاهش دهید. قطع ناگهانی یک دارو می تواند باعث بروز علائم ترک شود.
توجه: در برخی موارد، کودکان، نوجوانان و جوانان زیر 25 سال ممکن است در هنگام مصرف داروهای ضدافسردگی، به ویژه در چند هفته اول پس از شروع یا تغییر دوز، افکار یا رفتار خودکشی را افزایش دهند. FDA توصیه میکند که بیماران در هر سنی که داروهای ضد افسردگی مصرف میکنند، به ویژه در هفتههای اول درمان، به دقت تحت نظر باشند.
اگر قصد مصرف یک داروی ضد افسردگی را دارید و باردار هستید، قصد باردار شدن یا شیردهی را دارید، با یک متخصص در مورد خطرات سلامتی خود یا نوزاد متولد نشده یا شیرخوار خود صحبت کنید و این خطرات را با مزایای گزینه های درمانی موجود مقایسه کنید.
داروهایی که معمولا برای درمان افسردگی استفاده می شوند عبارتند از:
- مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
- مهارکنندههای بازجذب سروتونین- نورآدرنالین (SNRIs)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs)
محصولات طبیعی درمان افسردگی
اگرچه تحقیقات در حال انجام است ، FDA هیچ محصول طبیعی را برای درمان افسردگی تایید نکرده است. برخی افراد از محصولات طبیعی، از جمله ویتامین D و مکمل غذایی گیاهی خار مریم، برای افسردگی استفاده میکنند. با این حال، این محصولات میتوانند با خطراتی همراه باشند. به عنوان مثال، مکملهای غذایی و محصولات طبیعی میتوانند اثربخشی برخی داروها را محدود کنند یا با آنها تداخل داشته باشند.
نور درمانی روزانه صبحگاهی یک انتخاب درمانی رایج برای افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی (SAD) است. دستگاههای نوردرمانی بسیار روشنتر از نورهای معمولی داخلی هستند و ایمن شناخته میشوند، به جز برای افرادی که بیماریهای چشمی خاصی دارند یا داروهایی مصرف میکنند که حساسیت به نور خورشید را افزایش میدهند.
اثرات مثبت درمان افسردگی
در این بخش در مورد تغییراتی مینویسیم که در صورت مؤثر بودن درمان اختلال افسردگی اساسی تجربه خواهید کرد:
- کاهش احساس غم و اندوه یا ناامیدی
- احساس توانایی بهتر برای کنترل استرس
- افکار منفی کمتر
- توانایی بهبودیافته برای کنار آمدن با زندگی روزمره
- بهبود خواب
- بهبود در خلق و خو
- اضطراب کمتر
- تحریکپذیری کمتر
- علاقه بیشتر به فعالیتهایی که قبلاً از آنها لذت میبردید
- انگیزه بیشتر
حتی اگر متوجه بهبودی در علائم افسردگی خود شدهاید، مهم است که مراقب علائم عود باشید.
اگر متوجه شدید که علائم افسردگی شما در هر مرحله از درمان در حال بازگشت یا بدتر شدن است، با یک روانپزشک یا روانشناس بالینی صحبت کنید.
برای رزرو وقت یکی از دکمههای زیر را لمس کنید:
کلینیک روانشناسی ایران
ما در کلینیک ایران بهترین روانشناسان بالینی باتجربه در تهران را برای درمان اختلال افسردگی و دیگر اختلالات روانشناختی در اختیار داریم. پس زمان را از دست ندهید و برای رزرو وقت رواندرمانی (به صورت حضوری یا آنلاین) با ما مرتبط شوید.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما مرتبط شویدنوبتدهی تلفنی
با درمانگران افسردگی کلینیک ایران آشنا شوید:
مریم فیاض
دکتر هدی فرامرزی
مهتاب کرجآبادی