۸۸۲۰۹۰۵۰
۰۲۱
مقالات
اختلال شخصیت مرزی: علائم، دلایل و درمان
فهرست مطالب
آیا تا به حال با فردی روبرو شده‌اید که نوسانات شدید احساسی را تجربه کند و در روابطش الگوهای بی‌ثباتی داشته باشد؟ چنین رفتارهایی ممکن است نشان‌دهنده اختلال شخصیت مرزی باشد. این اختلال نه تنها بر زندگی شخصی فرد مبتلا تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند روابط بین‌فردی را نیز به چالش بکشد.
در این مقاله، به بررسی علائم، ملاک‌های تشخیصی، تفاوت این اختلال با سایر اختلالات و روش‌های درمان آن می‌پردازیم. اگر به دنبال اطلاعاتیدقیق و درست درباره درمان اختلال شخصیت مرزی هستید، تا انتها با ما همراه باشید…
بروز و سیر اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder – BPD) یکی از اختلالات شخصیت در طبقه‌بندی DSM5 است که با بی‌ثباتی در روابط بین‌فردی، تصویر از خود و احساسات همراه است. این اختلال معمولاً در اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل متعددی در بروز این اختلال نقش دارند:
ژنتیک:
مطالعات حاکی از آن است که ژنتیک می‌تواند نقش قابل توجهی در بروز اختلال شخصیت مرزی داشته باشد. افرادی که اعضای خانواده نزدیکشان به این اختلال مبتلا هستند، احتمال بیشتری دارند که به این اختلال دچار شوند.
عوامل محیطی:
تجربه رویدادهای استرس‌زا یا آسیب‌زا در دوران کودکی، مانند سوءاستفاده جسمی یا عاطفی، غفلت یا طردشدگی، می‌تواند در شکل‌گیری این اختلال مؤثر باشد.
تجربیات کودکی:
تعاملات ناسالم در محیط خانوادگی، مانند عدم اطمینان عاطفی یا نوسانات در مراقبت والدین، می‌تواند زمینه‌ساز بروز این اختلال شود.
سیر این اختلال معمولاً پیچیده است. برخی افراد ممکن است علائم شدیدی را در اوایل بزرگسالی تجربه کنند که با گذشت زمان و با دریافت درمان مناسب کاهش می‌یابد.اما در صورت عدم درمان، این اختلال می‌تواند تأثیرات طولانی‌مدتی بر روابط، شغل و کیفیت زندگی فرد بگذارد.
علائم اختلال شخصیت مرزی
افرادی که با اختلال شخصیت مرزی زندگی می‌کنند، ممکن است برخی از علائم زیر را نشان دهند:
ترس شدید از رها شدن:
این افراد اغلب تلاش‌های شدیدی برای اجتناب از رها شدن توسط دیگران انجام می‌دهند.
روابط بی‌ثبات و پرتنش:
روابط آن‌ها اغلب به سرعت از ایده‌آل‌سازی به تنفر تبدیل می‌شود.
تصویر ناپایدار از خود:
افراد مبتلا ممکن است احساس هویت ضعیف یا متغیری داشته باشند.
رفتارهای تکانشی:
ممکن است رفتارهایی مانند مصرف مواد مخدر، رانندگی خطرناک یا پرخوری نشان دهند.
نوسانات شدید احساسی:
آن‌ها اغلب احساسات شدید و ناپایدار را تجربه می‌کنند.
احساس پوچی مزمن:
این احساس در بسیاری از مواقع زندگی‌شان وجود دارد.
خشم شدید و نامتناسب:
ممکن است این خشم به سختی کنترل شود.
رفتارهای خودآزارگرانه یا افکار خودکشی:
این علائم ممکن است در مواقع بحران شدت یابد.
این علائم می‌تواند باعث مشکلات جدی در روابط، شغل و کیفیت زندگی فرد شود.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما مرتبط شویدنوبت‌دهی تلفنیملاکهای تشخیصی اختلال شخصیت مرزی در DSM5
طبق DSM5، برای تشخیص اختلال شخصیت مرزی، حداقل 5 مورد از موارد زیر باید وجود داشته باشد:
- تلاش‌های شدید برای اجتناب از رها شدن واقعی یا خیالی.
- الگوی روابط بی‌ثبات و پرتنش.
- اختلال در تصویر از خود و احساس هویت ناپایدار.
- رفتارهای تکانشی در دو یا چند حوزه (مانند خرج کردن، رابطه جنسی، سوءمصرف مواد).
- نوسانات احساسی شدید.
- احساس پوچی مزمن.
- خشم شدید یا مشکلات در کنترل خشم.
- رفتارهای خودآزارگرانه یا تهدید به خودکشی.
- علائم تجزیه‌ای یا پارانویا در شرایط استرس‌زا.
زندگی با شخصیت مرزی چه مشکلاتی دارد؟
زندگی با فردی که دارای اختلال شخصیت مرزی است، می‌تواند بسیار دشوار باشد. مشکلاتی که اطرافیان این افراد ممکن است تجربه کنند عبارتند از:
تعاملات پرتنش:
نوسانات احساسی شدید این افراد می‌تواند روابط را به طور مداوم در معرض تنش و بحران قرار دهد. آن‌ها ممکن است به سرعت از عشق و احترام به خشم و انتقاد تغییر کنند.
نیاز به توجه مداوم:
افراد مبتلا به BPD اغلب به دنبال تأیید و توجه مداوم از سوی دیگران هستند. این موضوع می‌تواند برای اطرافیان خسته‌کننده باشد و احساس کنند که هرگز نمی‌توانند انتظارات فرد را برآورده کنند.
احساس گناه یا مسئولیت بیش از حد:
اطرافیان ممکن است احساس کنند که مسئول حفظ آرامش یا جلوگیری از رفتارهای خودآزارگرانه فرد هستند. این فشار می‌تواند به استرس روانی شدیدی منجر شود.
خستگی روانی و جسمی:
رفتارهای تکانشی و بحران‌های مداوم می‌تواند انرژی زیادی از اطرافیان بگیرد و آن‌ها را از لحاظ روانی و جسمی خسته کند.
ترس از واکنش‌های شدید:
خشم غیرقابل پیش‌بینی یا رفتارهای خودآزارگرانه می‌تواند باعث شود که اطرافیان از مواجهه با فرد بترسند یا از بیان نظراتشان خودداری کنند.
زندگی با این افراد نیازمند درک، صبر و گاهی مداخلات حرفه‌ای است. اطرافیان نیز ممکن است نیاز به حمایت روان‌شناختی داشته باشند تا بتوانند با فشارهای ناشی از این روابط کنار بیایند.
آیا رواندرمانی آنلاین برای من مناسبه؟
اختلال شخصیت مرزی ممکن است با کدام اختلالات اشتباه گرفته شود؟
اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به دلیل برخی شباهت‌ها با اختلالات دیگر، اشتباه گرفته شود. این اختلالات شامل موارد زیر هستند:
اختلال دوقطبی:
نوسانات احساسی در BPD ممکن است با نوسانات خلقی در اختلال دوقطبی اشتباه گرفته شود.
افسردگی:
احساس پوچی و ناامیدی در BPD ممکن است شبیه به علائم افسردگی به نظر برسد.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی:
رفتارهای تکانشی در BPD ممکن است با ویژگی‌های ضداجتماعی اشتباه گرفته شود، اما افراد با BPD معمولاً حس گناه بیشتری نسبت به رفتارهای خود دارند.
اختلال اضطراب فراگیر:
اضطراب شدید و نگرانی در BPD ممکن است باعث شود که این اختلال با اختلال اضطراب فراگیر اشتباه گرفته شود.
تفاوت اختلال شخصیت مرزی با سایر اختلالات
تفاوت با اختلال دوقطبی
اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی هر دو شامل نوسانات احساسی هستند، اما تفاوت‌های کلیدی دارند:
- مدت زمان نوسانات:
نوسانات خلقی در اختلال دوقطبی معمولاً به صورت دوره‌های شیدایی یا افسردگی مشخص و طولانی‌تر ظاهر می‌شوند، در حالی که در BPD این نوسانات ممکن است در طول روز رخ دهند. - علت نوسانات:
در BPD، تغییرات احساسی معمولاً به عوامل بین‌فردی مانند احساس رهاشدگی مرتبط هستند، در حالی که در اختلال دوقطبی، نوسانات بیشتر به دلیل عوامل بیولوژیکی رخ می‌دهند. - نوع رفتار تکانشی:
رفتارهای تکانشی در BPD معمولاً پاسخی به احساسات شدید هستند، در حالی که در اختلال دوقطبی ممکن است ناشی از دوره شیدایی باشد.
تفاوت با افسردگی
اگرچه افراد مبتلا به BPD ممکن است احساس پوچی و افسردگی را تجربه کنند، اما تفاوت‌های زیر وجود دارد:
- نوسانات احساسی:
افراد با BPD به سرعت از حالت افسردگی به احساس خشم یا اضطراب تغییر می‌کنند، در حالی که در افسردگی، این احساسات به طور مداوم وجود دارند. - رفتارهای تکانشی:
در BPD، رفتارهای تکانشی مانند خودآزاری یا مصرف مواد معمول‌تر است، در حالی که در افسردگی، این رفتارها کمتر دیده می‌شود. - واکنش به روابط:
در BPD، نوسانات احساسی معمولاً به تعاملات بین‌فردی مرتبط هستند، در حالی که افسردگی اغلب به دلایل گسترده‌تر رخ می‌دهد.
درمان اختلال شخصیت مرزی
درمان اختلال شخصیت مرزی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
رواندرمانی فردی
- درمان دیالکتیکی رفتاری (DBT):
این درمان که توسط مارشا لینهان توسعه یافته است، یکی از مؤثرترین روش‌ها برای BPD است و به بهبود مهارت‌های تنظیم هیجانی، کاهش رفتارهای تکانشی و بهبود روابط کمک می‌کند. - درمان شناختی-رفتاری (CBT):
رویکرد درمانی CBT به شناسایی الگوهای فکری منفی و جایگزینی آن‌ها با تفکرات مثبت‌تر کمک می‌کند.
دارودرمانی
هرچند داروی خاصی برای درمان BPD وجود ندارد، اما در صورت وجود علائم همراه مانند اضطراب یا افسردگی، ممکن است داروهای ضدافسردگی یا تثبیت‌کننده‌های خلق تجویز شود.
گروه‌درمانی
تعامل با دیگران در محیطی امن می‌تواند به افراد مبتلا به BPD کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی و بین‌فردی خود را بهبود بخشند.
آموزش مهارت‌های بین‌فردی
این روش درمانی شامل آموزش مهارت‌هایی مانند همدلی، تنظیم احساسات و مدیریت روابط است.
چالش‌های درمان
درمان افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا این افراد اغلب در اعتماد به دیگران مشکل دارند. بنابراین، ایجاد یک رابطه درمانی قوی و حمایتگر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کلینیک روانشناسی و مددکاری ایران
اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مشکلات مرتبط با اختلال شخصیت مرزی روبرو هستید، متخصصان ما در کلینیک آماده ارائه کمک‌های حرفه‌ای هستند. با ما تماس بگیرید و قدمی به سوی بهبود کیفیت زندگی خود بردارید.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما مرتبط شویدنوبت‌دهی تلفنی
