۸۸۲۰۹۰۵۰
۰۲۱
مقالات
روانشناسان صنعتی سازمانی چه کاری انجام می‌دهند؟
فهرست مطالب
در پاسخ به سوال روانشناسان صنعتی سازمانی چه کاری انجام می‌دهند یا به بیان دیگر وظایف روانشناس صنعتی سازمانی چیست؟ باید گفت این فرآیند وقتی ارزش می‌سازد که به خروجی تحویلی، شاخص سنجش و تغییر قابل‌مشاهده تبدیل شود. در این مقاله، رایج‌ترین وظایف را با مثال ایرانی و زبان ساده مرور می‌کنیم.
اگر دنبال تعریف و نظریه‌های پایه هستی، به مقاله‌ی «روانشناسی صنعتی سازمانی چیست؟» سر بزن.
وظایف روانشناس صنعتی سازمانی با خروجی و سنجه
1) استخدام و انتخاب کارکنان
هدف: جذب افراد مناسب با کمترین خطا و بیشترین ماندگاری.
اقدام‌ها: تحلیل شغل، تعریف شایستگی‌ها، طراحی آگهی، مصاحبه ساختاریافته، آزمون‌های معتبر.
خروجی تحویلی:
- پروفایل شایستگی و شرح شغل استاندارد
- بانک سوالات مصاحبه رفتاری به روش ستار (STAR)
- فرم نمرهگذاری و گزارش انتخاب
شاخص سنجش: زمان تا جذب، کیفیت استخدام پس از ۶ ماه، نرخ ترک خدمت ۹۰ روزه، نسبت پیشنهاد به پذیرش.
ابزارها: سامانه مدیریت جذب ATS با معادل فارسی درون‌گروهی، فرم‌های استاندارد، آزمون‌های روانسنجی معتبر.
2) آموزش و توسعه
هدف: بستن شکاف مهارت و تغییر رفتار در محل کار.
اقدام ها: نیازسنجی، طراحی مسیر یادگیری، کارگاه مهارت نرم، کوچینگ مدیران.
خروجی تحویلی: برنامه آموزشی، محتوا، ارزیابی پیش و پس از دوره، برنامه کوچینگ ۹۰ روزه.
شاخص سنجش: بهبود امتیاز رضایت مشتری، نرخ حل در تماس اول، کاهش زمان رسیدگی، انتقال یادگیری در کار.
ابزارها: چارچوب ارزیابی اثر آموزش کرک پاتریک، سامانه‌های آموزش سازمانی LMS/LXP.
3) سلامت، رفاه و طراحی شغل
هدف: پیشگیری از فرسودگی و افزایش انرژی کارکنان.
اقدام‌ها: ارزیابی ریسک روانی اجتماعی، بازطراحی نقش‌ها، برنامه رفاهی، سیاست‌های انعطافکار.
خروجی تحویلی: گزارش ریسک، توصیه‌های طراحی شغل، بسته رفاهی، راهنمای مدیران.
شاخص سنجش: غیبت غیرموجه، امتیاز سلامت و رفاه، نرخ ترک خدمت سالانه.
ابزارها: پیمایش سلامت و مشارکت، طراحی شغل بر پایه مدل ویژگی‌های شغل.
از اهداف و وظایف روانشناس صنعتی سازمانی می‌شود به کمک در فرآیندهای استخدام، آموزش نیروی کار، پایش سلامت و رفاه، افزایش ایمنی و بهره‌وری شغلی اشاره کرد.
4) ارگونومی و عوامل انسانی
هدف: ایمنی، کاهش آسیب و افزایش بهره‌وری فیزیکی.
اقدام‌ها: پایش ایستگاه‌های کار، ارزیابی پوسچر بدنی با روش RULA/REBA، بازطراحی ابزار و چیدمان.
خروجی تحویلی: نقشه اصلاحات ارگونومی، دستورالعمل وضعیت بدنی، آموزش عملی.
شاخص سنجش: کاهش آسیب‌های اسکلتی عضلانی، زمان سیکل، افزایش خروجی خط.
ابزارها: چکلیست ارگونومی، تحلیل ویدئویی حرکات.
5) توسعه سازمانی
هدف: چابک شدن ساختار، وضوح نقش و همسو شدن تیم‌ها.
اقدام‌ها: تشخیص فرهنگی، نقشه ذی نفعان، طراحی ساختار، کارگاه همراستایی.
خروجی تحویلی: چارت پیشنهادی، منشور تیمی، برنامه ارتباطات تغییر.
شاخص سنجش: امتیاز مشارکت کارکنان، زمان تصمیم‌گیری، سرعت تحویل پروژه.
ابزارها: مدل‌های تغییر، ارزیابی فرهنگ، اهداف و نتایج کلیدی OKR.
6) مدیریت و ارتقای عملکرد
هدف: منصفانه شدن ارزیابی و رشد پایدار افراد.
اقدام‌ها: تعریف اهداف و شاخص، بازخورد مداوم، همترازسازی ارزیابی بین مدیران.
خروجی تحویلی: چارچوب اهداف و نتایج کلیدی، فرآیند بازخورد، برنامه رشد فردی.
شاخص سنجش: درصد تحقق اهداف، توزیع نمرات پس از همترازسازی، ارتقای مبتنی بر شایستگی.
ابزارها: داشبورد سنجش عملکرد، جلسات یک به یک، ماتریس ۹ خانه.
برای اجرای همین راهکارها در سازمان خود، از خدمات روانشناسی صنعتی سازمانی کلینیک ایران بازدید کنید و جلسه مشاوره رزرو کنید.
فرآیند همکاری گام به گام
از وظایف روانشناس صنعتی سازمانی همکاری تعاملی با موسسه و شرکتی هست که می‌خواهد خدمات روانشناسی دریافت کند. لذا مراحل گام‌به‌گام زیر را باید انجام دهد:
- تشخیص مساله: مصاحبه با مدیران و کارکنان، بررسی داده‌های موجود.
- طراحی مداخله: تعیین اهداف، نقشه مسیر، جدول زمانبندی.
- اجرا: پایلوت کوچک، سپس استقرار تدریجی.
- سنجش اثر: شاخص‌های قبل و بعد، بازنگری.
- انتقال مالکیت: تحویل مستندات و آموزش تیم داخلی.
مطالعه موردی کوتاه
- شرکت خدماتی متوسط: با مصاحبه ساختاریافته و منتورینگ ۹۰ روزه، ترک خدمت سالانه از ۲۵ درصد به ۱۴ درصد رسید و امتیاز رضایت مشتری به ۸۵ درصد افزایش یافت.
- کارخانه بسته بندی: با اصلاح ایستگاه و آموزش ارگونومی، تعداد گزارش درد کمر در ۴ ماه ۴۰ درصد کمتر شد و زمان سیکل ۶ درصد بهتر شد.
ابزارها و مستندات نمونه
- الگوی تحلیل شغل و ماتریس شایستگی
- بسته سوالات مصاحبه رفتاری و فرم نمرهگذاری
- چکلیست ارگونومی و فرم بازرسی ایستگاه
- قالب گزارش سنجش اثر آموزش و داشبورد منابع انسانی
خطاهای رایج سازمان‌ها
یکی از وظایف روانشناس صنعتی سازمانی این است که جلوی خطاهای رایج سازمان‌ها در این فرآیند را بگیرد. این اشتباهات که در شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و کوچک دیده می‌شود عبارت‌اند از:
- تکیه بر تست‌های بدون روایی و مصاحبه‌های سلیقه‌ای
- انتخاب شاخص‌های غلط که رفتار نادرست می‌سازد
- اجرای تغییر بدون توجه به فرهنگ و ایمنی روانی
- یک نسخه برای همه تیم‌ها
سوالات متداول
روانشناس I/O چه چیز ملموسی تحویل می‌دهد؟
پروفایلِ شایستگی، راهنمای مصاحبه، آزمون معتبر، گزارش انتخاب، نقشه‌ی ارگونومی، چارچوب ارزیابی عملکرد، برنامه‌ی کوچینگ و فرم‌های لازم.
اثر کار چطور سنجیده می‌شود؟
با شاخص‌های قبل‌و‌بعد، نمونه‌گیری دوره‌ای و داشبورد شفاف. شاخص‌ها از ابتدا با مدیران توافق می‌شوند.
برای شرکت کوچک هم کاربرد دارد؟
بله؛ نسخه‌های سبک‌تر با تمرکز بر جذب درست، آموزشِ ضروری و ارگونومی ساده قابل‌اجراست.
روانشناسان و همکاران ما در کلینیک ایران با اشراف کامل به وظایف روانشناس صنعتی سازمانی، برای ارائه خدمات مورد نظر سازمان و شرکت شما، آمادگی کامل را دارند.
با روانشناسان متخصص صنعتی سازمانی 
کلینیک ایران آشنا شوید:
پیمان رحیمی‌نژاد
پیمان رحیمی‌نژاد پژوهشگر، مدرس و درمانگر در حوزه روانشناسی مثبت‌نگر است. رویکرد رواندرمانی وجودی هم دیگر رویکردی است که در اتاق درمان برای کمک به مراجعین به کار می‌گیرد.
دکتر سیدعلی هاشمی
دکتر هاشمی متخصص در سنجش روانشناختی، غربالگری، تشخیص و شناسایی اختلالات عصبی تحولی و درمانگر با رویکرد شخصی‌سازی‌شده است. ایشان در زمینه سنجش و آموزش سازمانی نیز فعالیت دارد.
محیا دلخواهی
محیا دلخواهی با رویکرد طرحواره‌درمانی علاوه بر مدیریت و مسئولیت فنی کلینیک ایران، مراجعین با مشکلات خلقی، اضطرابی را در اتاق درمان ملاقات می‌کند.
محمدجعفر زاهدپور
تخصص ویژه محمدجعفر زاهدپور مشاوره به زوجین برای داشتن رابطه‌‌ای بهتر و ازدواجی درست و سالم است. ضمناً او مدیر دیجیتال‌مارکتینگ کلینیک ایران هم هست.
